Lịch sử hình thành Xã Cam Hiệp Nam Huyện Cam Lâm

Xã Cam Hiệp Nam thuộc huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa, là một vùng đất đồng bằng trung du, với diện tích khoảng 934,8 ha và dân số trung bình trên 6.700 người. Đời sống nhân dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp, đặc biệt trồng lúa, sen, hoa màu và chăn nuôi gia súc, gia cầm; đồng thời có sự tham gia của các hoạt động tiểu thủ công nghiệp nhỏ lẻ [9].

Về mặt hành chính, vùng đất này từng thuộc địa phận quận Cam Lâm, một đơn vị hành chính được thành lập sau khi sáp nhập Nha đại diện Hành chánh Xã Suối Dầu vào năm 1958, gồm nhiều xã trong đó có các khu vực hình thành nên Cam Hiệp Nam ngày nay [2]. Tên gọi “Cam Lâm” chính thức có từ năm 1951, trực thuộc Tòa Tỉnh trưởng Khánh Hòa, trước khi trở thành đơn vị cấp huyện vào năm 2007 [13][4].

Cam Lâm là một vùng đất cổ, có cư dân sinh sống từ lâu đời, tuy chỉ mới được nâng cấp lên thành huyện trong thời gian gần đây [4]. Kể từ khi huyện Cam Lâm được thành lập vào ngày 11/4/2007, xã Cam Hiệp Nam là một trong các xã có vị trí thuận lợi cho phát triển kinh tế với dân cư tập trung gần các tuyến giao thông huyết mạch như quốc lộ 1A [17][16].

Trong quá trình phát triển, đến năm 2025, xã Cam Hiệp Nam tiếp tục có sự điều chỉnh về địa giới hành chính trong đợt sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Khánh Hòa. Cam Hiệp Nam (một phần) đã được sáp nhập vào các đơn vị hành chính mới, đồng thời một phần còn lại cùng một số xã lân cận được dùng để tổ chức thành các xã mới theo chủ trương của Chính phủ [3][7].

Văn hóa ở Cam Hiệp Nam ghi đậm dấu ấn truyền thống, nổi bật với các làng nghề, đời sống cộng đồng và các giá trị gia đình, điển hình là làng văn hóa Quảng Đức, nổi danh là “thung lũng sư phạm” với nhiều thế hệ làm nghề dạy học [11]. Trong thời kỳ phát triển hiện đại, xã Cam Hiệp Nam chú trọng đổi mới công tác dân số, giáo dục, y tế, từng bước nâng cao điều kiện sống cho người dân [6][9], góp phần làm Cam Hiệp Nam trở thành một bộ phận quan trọng của huyện Cam Lâm, với tiềm năng kết hợp giữa nông nghiệp và các giá trị văn hóa đặc sắc.

Đặc điểm địa lý của Xã Cam Hiệp Nam Huyện Cam Lâm

Cam Hiệp Nam là một xã thuộc huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa, Việt Nam, được thành lập năm 1988 [3]. Xã có diện tích 19,23 km² và dân số năm 1999 là 5.394 người, mật độ dân số đạt 280 người/km² [3]. Đến năm 2020, xã có 1.574 hộ với hơn 5.975 nhân khẩu, được chia làm 3 thôn gồm Quảng Đức, Suối Cát và Vĩnh Thanh [4].

Vị trí địa lý:

• Tọa độ: 12°02′4″B 109°06′25″Đ, nằm trong khu vực huyện Cam Lâm ở phía Nam tỉnh Khánh Hòa [3].
• Ranh giới hành chính: phía Bắc giáp xã Cam Hòa, phía Nam giáp xã Cam Hiệp Nam (điểm lưu ý có thể do nguồn tham khảo), phía Đông giáp Xã Cam Hải Tây và thị trấn Cam Đức, phía Tây giáp xã Sơn Tân [1].
• Cam Hiệp Nam nằm ở vị trí thuận lợi, cách thành phố Nha Trang không xa và thuộc khu vực huyện Cam Lâm — một huyện nằm giữa hai đô thị lớn là Nha Trang và Cam Ranh [9].

Địa hình và khí hậu:

• Địa hình đa dạng, gồm núi, đồi, đồng bằng và đồi thoải; là vùng đất phù hợp cho sản xuất nông nghiệp và phát triển du lịch sinh thái [2].
• Khí hậu nhiệt đới gió mùa với nền nhiệt độ cao, lượng mưa trung bình 1.400-2.200 mm/năm; mùa mưa từ tháng 9 đến tháng 12 chiếm 70-80% lượng mưa cả năm; nhiệt độ trung bình năm khoảng 26-27°C; giờ nắng khoảng 2.500-2.660 giờ/năm; lượng mưa và nắng phân bổ theo mùa [1].

Địa hình và nguồn tài nguyên:

• Đất đai và đất canh tác phù hợp cho nông nghiệp, với điều kiện thời tiết thuận lợi cho cây trồng công nghiệp, cây ăn quả và nông sản địa phương.

Đặc điểm dân cư kinh tế văn hóa của Xã Cam Hiệp Nam

Đặc điểm dân cư:

• Người dân Cam Hiệp Nam chủ yếu là người Kinh, với cộng đồng đoàn kết, yêu lao động và có truyền thống hiếu học [2].
• Dân số trước đây (năm 1999) là 5.394 người, mật độ 280 người/km²; đến năm 2020, có 1.574 hộ và 5.975 nhân khẩu [3][4].
• Về công tác dân số, Cam Hiệp Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể, với 73% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sử dụng các biện pháp tránh thai và tỷ lệ tăng dân số tự nhiên giảm còn 0,85% [10].

Điều kiện kinh tế:

• Nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp: trồng lúa, sen, hoa màu và chăn nuôi gia súc, gia cầm, cùng với các hoạt động tiểu thủ công nghiệp nhỏ lẻ [9][4].
• Các cây trồng chủ lực bao gồm cà phê, tiêu, xoài, bưởi, nhãn và các loại cây đặc sản của vùng Cam Lâm; nông nghiệp được chú trọng mở rộng với các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và nông nghiệp xanh, sạch [2].

Văn hóa và đời sống cộng đồng:

• Văn hóa ở Cam Hiệp Nam nổi bật với làng văn hóa Quảng Đức, thường được coi là một mô hình “thung lũng sư phạm” với nhiều thế hệ làm nghề dạy học, thể hiện truyền thống hiếu học và tinh thần cộng đồng [11][6][9].
• Việc đổi mới giáo dục, y tế và các dịch vụ công cộng được thực hiện nhằm nâng cao chất lượng sống cho người dân, đồng thời bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa địa phương [11][6][9].

Đặc điểm khác:

• Cam Hiệp Nam có tiềm năng phát triển lớn nhờ vị trí địa lý, nguồn lực đất đai và hệ thống giao thông từng bước được nâng cấp. Tuy nhiên vẫn còn một số thách thức về nguồn lực đầu tư cho một số tuyến đường và cơ sở vật chất trường học, y tế và dịch vụ công cộng [2].

Tiềm năng phát triển của Xã Cam Hiệp Nam

1. Vị trí chiến lược và kết nối giao thông
   • Cam Hiệp Nam nằm gần quốc lộ, cách trung tâm thành phố Nha Trang khoảng 20-30 km, thuận tiện kết nối các trung tâm kinh tế, du lịch lớn ven biển Nam Trung Bộ.
   • Hệ thống đường liên xã, liên huyện đang được đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển giao thương, thu hút đầu tư và phát triển bất động sản.
2. Định hướng quy hoạch đô thị và đầu tư hạ tầng
   • Cam Hiệp Nam nằm trong quy hoạch phát triển đô thị 2030-2050, với các dự án lớn về xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư, khu công nghiệp và du lịch nghỉ dưỡng.
   • Ưu tiên phát triển hạ tầng giao thông, cấp nước, điện hiện đại; đồng bộ hệ thống xử lý nước thải, nâng cao chất lượng môi trường sống và làm việc.
   • Quá trình đô thị hóa sẽ tạo cơ hội cho sự phát triển các dịch vụ mới và làm tăng nhu cầu mua bán đất đai và bất động sản.
3. Thế mạnh kinh tế và định hướng chuyển dịch
   • Nông nghiệp vẫn là ngành chủ lực, với cà phê, tiêu, xoài, bưởi, nhãn và các cây đặc sản của Cam Lâm.
   • Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, mô hình nông nghiệp xanh, nâng cao giá trị sản phẩm nông sản cho thị trường trong và ngoài tỉnh.
   • Phát triển mạnh các ngành nghề dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp và từng bước chuyển dịch sang các ngành công nghiệp, thương mại để nâng cao thu nhập người dân.
4. Tiềm năng bất động sản và thu hút đầu tư
   • Các khu đô thị mới, khu dân cư, khu công nghiệp được quy hoạch với quy mô lớn và đa dạng loại hình bất động sản (căn hộ, biệt thự, nhà phố).
   • Hạ tầng hiện đại và vị trí sát biển giúp Cam Hiệp Nam thu hút các tập đoàn, doanh nghiệp đầu tư vào khu công nghiệp, khu du lịch nghỉ dưỡng và các dự án thương mại.
5. Du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng
   • Cảnh quan thiên nhiên đồi núi, khí hậu ôn hòa thích hợp cho du lịch sinh thái, các khu nghỉ dưỡng ven biển và khu nghỉ dưỡng cao cấp, đồng thời tạo ra nguồn thu và tăng giá trị bất động sản phục vụ du lịch.
   • Đang được quy hoạch các khu du lịch biển, nghỉ dưỡng và các dự án liên quan đến du lịch để thu hút khách du lịch trong và ngoài nước.
6. Thách thức và triển vọng
   • Thiếu hụt nguồn lực đầu tư cho một số tuyến đường, cơ sở vật chất trường học, y tế, dịch vụ công cộng.
   • Chuyển dịch sang các ngành kinh tế phi nông nghiệp còn chậm so với tiềm năng; cần đẩy mạnh đầu tư và khai thác tiềm năng du lịch, dịch vụ chất lượng cao.
   • Chính quyền địa phương đang tăng cường đầu tư và tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế đa ngành và nâng cao đời sống người dân.
7. Tác động từ các chính sách phát triển huyện Cam Lâm
   • Cam Hiệp Nam được hưởng lợi từ các chương trình phát triển đô thị, hướng đến xây dựng huyện Cam Lâm thành đô thị sân bay hiện đại tầm quốc tế, là hạt nhân trong chiến lược phát triển vùng Nam Khánh Hòa, đồng thời bảo đảm cân bằng giữa phát triển kinh tế và gìn giữ môi trường sinh thái.

Địa điểm nổi bật trên địa bàn Cam Hiệp Nam

• Làng văn hóa Quảng Đức: nổi tiếng với dấu ấn giáo dục và truyền thống sư phạm, là một phần tiêu biểu cho di sản văn hóa của vùng.
• Các tuyến giao thông kết nối với Nha Trang và Cam Ranh: hệ thống đường bộ và tuyến giao thông đang được nâng cấp để phục vụ nông nghiệp, du lịch và phát triển đô thị.
• Khu vực ven biển và đồi núi: tiềm năng du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng được khai thác thông qua quy hoạch đô thị 2030-2050.

Kết luận

Xã Cam Hiệp Nam, trước kia là một đơn vị hành chính độc lập thuộc huyện Cam Lâm, đã trải qua sự thay đổi địa giới quan trọng trong năm 2025 theo nghị quyết sắp xếp các xã, phường của tỉnh Khánh Hòa. Phần diện tích và dân số của Cam Hiệp Nam được chia thành hai xã mới, Cam Lâm và Xã Cam Hiệp, nhằm tối ưu hóa bộ máy hành chính và đầu tư hạ tầng trong khu vực. Dù Cam Hiệp Nam đã không còn tồn tại như một xã độc lập sau sáp nhập, nhưng những đặc điểm về địa lý, dân cư, kinh tế và văn hóa của vùng đất này vẫn đóng góp sâu sắc vào sự phát triển của Cam Lâm và các khu vực lân cận. Cùng với tiềm năng phát triển nông nghiệp, du lịch sinh thái và bất động sản ven biển, Cam Hiệp Nam (và phần đất được chia cho Cam Lâm và Cam Hiệp mới) hứa hẹn sẽ tiếp tục là một trung tâm phát triển quan trọng của tỉnh Khánh Hòa trong thời kỳ hậu sáp nhập, đồng thời giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, như làng Quảng Đức và các làng nghề truyền thống khác. Mặc dù còn có thách thức về vốn đầu tư và hạ tầng ở một số tuyến đường và khu vực công cộng, các chính sách phát triển đô thị và sự phối hợp giữa các cấp chính quyền địa phương đang đặt nền tảng cho một tương lai phát triển đồng bộ, bền vững và hài hòa giữa kinh tế và môi trường tại khu vực Cam Lâm và Cam Hiệp sau sáp nhập.